In september van dit jaar publiceerde de MBO-Raad een belangrijk rapport Zesde medewerkersonderzoek mbo | MBO Raad :
‘Werken in het mbo is aantrekkelijk. Dat blijkt uit de resultaten van het zesde medewerkersonderzoek (MO), uitgezet onder 48.000 medewerkers in het mbo. Met een respons van maar liefst 73% geven meer dan 35.000 medewerkers opnieuw aan 0,1 punt positiever te zijn over hun werk, hun werkgever en hun ontwikkelmogelijkheden in het mbo.’
Ik ben dol op goed nieuws en het duurde dan ook even voor ik me realiseerde dat het onderzoek schokkend was. De gemeten ‘bevlogenheid’ is het hoogst bij de werknemers die níet voor de klas staan! (Lees dat nog maar een keer, het staat er écht)
Dus je hebt een school, met docenten en leerlingen en dan zijn de meest bevlogen mensen degenen die níet voor de klas staan! De mensen die de lokalen regelen, de stroomcontracten afsluiten, de gebouwen bedenken, de beslissingen nemen en de koffie inkopen en of zetten zijn. Bevlogener dan de docenten die voor je studenten staan. Ik dacht dat het een typefout was en ik ben dol op domme typefouten.
‘De bevlogenheid van direct onderwijsondersteunend personeel scoort een 7.5 en directie en management een 7.9. Deze scores zijn hoger dan het branchegemiddelde en hoger dan de scores van het indirect onderwijsondersteunend personeel (7.4) en het onderwijzend personeel (7.2).’
Hier staat dus eigenlijk dat bestuurders zich wel een 8 bevlogen voelen en docenten maar een mager 7tje. Dat kon nooit kloppen. Ik belde Effectory en vroeg naar iemand die me goed kon uitleggen wat ze nou eigenlijk bedoelden met Bevlogenheid. Dat kon en toen bleek dat ik het goed had begrepen:
‘Bevlogenheid gaat over de mate waarin de medewerkers geïnspireerd raken door, en energie krijgen van hun werk. Het heeft ook betrekking op hun positieve relatie met de organisatie. Bevlogen medewerkers ervaren hun werk als betekenisvol en dankbaar, zijn trots op hun baan en voelen zich binnen de organisatie op hun plek.’
Ik was toch even uit het veld geslagen, degene die alles regelden waren écht trotser op hun baan dan de docenten voor de klas? Hoe kan dat? Een docent die wat kán is bevlogen anders is het geen docent. Probeer maar eens onbevlogen een klas wat te leren. Gaat niet gebeuren. Ik gun iedereen zijn trots maar dit voelt toch echt een beetje als de chirurg die trotser is op zijn hechting dan op haar levensreddende interventie.
De ankervraag van het onderzoek (mijn woord, maar daar komt het wel op neer) is de vraag: ‘Hoe waarschijnlijk is het dat je de mbo-instelling als werkgever zou aanbevelen bij anderen?’ Als je daar een 6 of lager op scoort dan ben je een criticaster. (Ik hoop dat ze daar criticus van maken want criticaster klinkt negatiever dan bedoeld denk ik.) Daar zit, voorspel ik, de denkfout, want als je je werkgever een 6 geeft dan geef je hem volgens onze geldende normen een voldoende. Dat wil dus zeggen dat het gewoon een werkgever is, niet briljant, ook niet slecht, gewoon, het kan zo wel. Dat idee. Als ik een 3 geef dan ben ik een criticaster, als ik een 4 geef dan heb ik écht veel kritiek, als ik een 5 geef heb ik écht kritiek, maar als ik een 6 geef dan is het blijkbaar wel te doen op die school. Een zes. Ga zo door. Bijles niet noodzakelijk, in de gaten houden of ‘t niet wegzakt, maar mag over. Dat idee.
Nu blijkt dat Bevlogenheid te maken heeft met de goudglans van je werkgever zou ik even aandacht willen vragen voor de Maximaal Bevlogen docent die Minimaal kritiek heeft op zijn werkgever. Als die Maximaal Bevlogen Docent in dit rapport eruit komt als criticaster dan verklaart dat waarom de niet-lesgevenden trotser zijn op hun werk dan de wél lesgevenden want zíj willen dingen ánders maar hebben daartoe zich te verhouden tot hun bestuurders. Eigenlijk zegt dit rapport dat docenten behoefte hebben aan autonomie en zeggenschap om zich trots te kunnen voelen over hun werk en dus om Bevlogen te zijn. Dát is een nuttige boodschap en het zou goed zijn als de MBO-Raad die conclusie enthousiast zou omarmen, maar dat is ondubbelzinnig een andere uitkomst dan ‘werken is het MBO is weer 0.1 punt aantrekkelijker.’
Charlotte Goulmy